Magistri Guillelmi Autissiodorensis Summa de officiis ecclesiasticis Kritisch-digitale Erstausgabe

IV,13. De martiribus ¹

1. Post euangelistas sequitur de martiribus, inter quos beatus stephanus et beatus laurentius primum locum tenent. Dictum est autem superius de beato stephano . Beatus autem laurentius uigiliam habet, quia primatum tenet inter alios martires a beato stephano, non quia maiorem penam sustinuerint ² quam alii, multi enim tantam penam sustinuerunt sicut beatus uincentius et aliqui alii, sed hoc est propter officium predicationis et locum martirii, quia rome passus est, et propter bonam administrationem thesaurorum ecclesie ^a .

2. Incipit ³ introitus in uigilia ipsius: "dispersit, dedit pauperibus ^b ". In die autem ⁴ habet proprium ^B responsorium: "probasti, domine ^c ", uersus: "igne me ^d " et cetera, et alleluia ⁵ : "leuita, laurentius ^e ". Introitus est: "confessio et pulcritudo eius ^{f   6   C   g} ".

3. Beatus uero stephanus ⁷ habet omnia propria, introitum: "etenim sederunt principes ^h " et cetera ⁸ , epistolam ⁹ : "stephanus plenus ^{10   i} ", responsorium: "sederunt ^j ", alleluia: "uideo celos ^{11   k} ", offertorium: "elegerunt apostoli ^{12   l} ", communio: "uideo celos ^{m   13   D} ".

4. Omnes ¹⁴ alii martires habent officia communia. Introitus: "gloria et honore, letabitur iustus ⁿ " et cetera ^E . Tamen habent aliud officium ¹⁵ in paschali tempore, eo quod frequentius repetitur ¹⁶ alleluia propter gaudium resurrectionis, et est introitus: "protexisti me, deus, a conuentu malignantium ^o ". Et quia corona debetur eis tamquam uictoribus, ideo fit mentio sepe de corona, unde stephanus interpretatur coronatus ^{p   F} .

5. Primum autem ¹⁷ responsorium in nocturnali officio est: "iste sanctus ^{q   18} ", quinti toni, quia petulantia quinque sensuum fuit mactata in eis. In tempore uero ¹⁹ paschali primum responsorium est: "beatus uir ^r ", et est octaui toni ²⁰ propter octauam resurrectionis ^G .

6. Plurimorum martirum celebrat ecclesia festiuitatem et quorundam ueteris testamenti sicut machabeorum ^H , qui pro fide ueteris testamenti passi sunt martirium ²¹ . Et hoc, quia sunt ²² exemplum martiribus noui testamenti. Si enim illi subierunt mortem, antequam comederent carnes porcinas propter umbram ²³ , multo magis ²⁴ illi ²⁵ pro fide christi debent mortem subire ^s .

7. Quorundam etiam noui testamenti, de quibus sollempnizat ecclesia, ignota sunt nomina ²⁶ sicut quatuor coronatorum, qui edificabant palatium cuiusdam ²⁷ regis. Et compertum fuit ipsos esse christianos, et interrogati noluerunt negare. Immo potius subierunt mortem, quam ²⁸ negarent christum. Et quia nomen eorum ignorabatur, dicti sunt coronati. Martiribus enim debetur ²⁹ corona ^t , unde stephanus interpretatur coronatus ^{u   I} .

8. Et septem fratrum similiter, quorum fuit mater beata felicitas, que a beato gregorio ³⁰ dicitur duplex martir, quia ³¹ in filiis suis et in se passa est ^v . | Et etiam quorundam sociorum beati mauricii nomina sunt ignota.

9. De ³² illis, qui fratres fuerunt, est hoc ³³ responsorium: "hec est uera fraternitas ^w ", et de predicatoribus, qui legem dei ³⁴ unanimiter ³⁵ predicauerunt. Et illud etiam ³⁶ de predicatoribus est: "sancti tui, domine ^x ". Vnde ibi habetur propter testamentum domini ³⁷ et leges paternas, scilicet christi ³⁸ , qui est pater noster. Cetera responsoria sunt communia.

10. Primum uero responsorium est ³⁹ : "absterget deus ^y ", et secundum: "uiri sancti gloriosum ^{40   z} " et cetera, et septimum: "sancti mei ⁴¹ , qui in isto seculo ^aa " et cetera, octaui toni ⁴² , quia in confessione octaue resurrectionis passi sunt martires, unde etiam habent octabas. Illud uero responsorium: "tradiderunt corpora sua propter deum ad suplicia ^ab ", quia ibi habetur de uno fine scilicet ⁴³ , propter deum, qui est alpha et omega ⁴⁴ , primi toni est. Illud uero, quod est de perseuerantia, scilicet "o constantia ⁴⁵ martirum ^ac ", similiter primi toni est, quia locum suum non dimiserunt, scilicet deum ⁴⁶ , iuxta illud: "si spiritus potestatem habentis ascenderit super te ⁴⁷ , uide, ne deseras locum tuum ^{48   ad} ", et quia constantia a solo deo est. Illud uero ⁴⁹ : "o ueneranda martirum ^ae ," est quinti toni, quia martires quinque sensus immolauerunt deo ^{50   J} . Et si aliquod est sexti, hoc est propter perfectionem.