Paris, BnF, Ms. lat. 14145, fol. 45ra
pater. Jn quo quod sicut legalis sacerdos uultum habebat uersumad propiciatorium· ita ipse ad dei clementiam. erat autem
propiciatorium mensa aurea in archa super quam appare-
bat eis dominus propicians. / per archam humanitas xrist i intelligitur
5a qua nobis est omne bonum per misericordiam dei proueniens. / Jtem
duo angeli erant ibi habentes uultum directum
ad propiciatorium. vt notet ur quod sacerdos qu i est angelus
domini· ad domini mensam debet esse intent us . Sequit ur hec do -
na hec munera. hec sacr ificia. per dona notat ur quod nichi l
10potest offerri nis i donet ur . sicut abrahe dat us est aries. M -
unera dicit· quo ad offerentes. vn de si offers mun us
tuum et cetera. Sacr i ficia dicit· qu o ad effectum quia nos sa-
cros efficiunt. Sequit ur illibata. vt notet ur quod nullus
extr ane us a fide· debet aproximare. / Notandum autem
15quod super illa tr ia nomina predicta tres cruces fiunt. / vt
notet ur quod ex misericordia cr ucifixi est et ab ipso est quod nobis da-
tum est. tamen a tr initate cui us opera sunt indiuisa. / Jtem non
solum uultum habet erectum ad propiciatorium· sed etiam in -
trat in sancta sanctorum cum sangu ine non uitule rufe. sed
20domini. sic offert timiama· super altare timia-
matis. et per hoc intelligitur mens contemplatiui. et per al-
tare holocausti mens incipientis. Sequit ur ortodoxis
.idest. recte gloriosis ecce pro quib us fit oblatio. ne c non etiam pro
25 alijs ci rcumstantib us et cetera. ut ibi habet ur . vnde etiam dicit ur
pacificare pro ipsis enim orandum est qu i in discordia sunt.
Sequit ur sacr ificium laudis. Non enim solum laudand us est quia
passus est pro nobis. sed etiam quia nobiscum est cotidie usque
ad consummationem uite. Sequit ur pro redemptione
30ecce ad qu id impetrandum quia pro redemtione et spe
salutis. hoc est qu antum ad temporalem ßalutem. Sequit ur ascri -
ptam. quia nomina nostra facit scribi in libr o uite. ratam
quo ad confi rmationem in omnib us bonis. ne ßicut caym offerat
qui se diabolo obtulit ßacr ificium non deo. / Fiunt autem
35tres cruces ßuper illa tr ia ut notet ur totum quod factum
est esse ex ui rtute crucifixi. / p ost ea fiunt due cruces ut
notet ur diuina nat ur a et hum ana. vb i autem debeat offer-
ri hec oblatio patet ub i dicit· circumßtantes in ecclesi a enim offe-
renda sunt hec. / Jtem sacerdos legalis habebat nomina
40xii. tribuum in cui us rei memoria presbiter memo-
rat ib i memoriam gloriose dei genitr icis et cetera. Nomen bea-
te marie et apostolorum qu orundam et martirum. dicebat ur etiam
rationale et in eo scr ipta erant hec duo iudicium et ueritas
Judicium qu o ad mentem· ueritas qu o ad doctr inam. / debet autem
45esse in superhumerali· ut notet ur labor operationis. et in pecto-
re ut notet ur quod in corde debet habere legem dei. nominat autem
apostolos ut notet ur quod eos debet imitari et pro populo deum
deprecari. Sequit ur qui pr idie et cetera. legalis sacerdos posi-
Paris, BnF, Ms. lat. 14145, fol. 45rb
to timiamate super altare aspergebat sangu ineuitule rufe tabernaculum int us et extra. hoc fecit
xpistuc in se ascendens in sancta sanctorum in die ascensionis.
et sic interi us aspersit. extr a uero cum de hominib us in terra habitantib us
5uoluit supplere angelorum ruinam missis apostolis per uniuer -
sum mundum. facere etiam debet hanc aspersionem sacerdos noster.
sed quia deest ei sangu is quem offerat· uerba domini dicit. uirtute
qu orum conuertunt ur panis et uinum in carnem et sangu inem. / et notan dum
quod sub utr aque specie est tot us xristu c. Quo facto sacerdos· eleuat
10corp us xrist i ut omnes fideles uideant et petant quod prosit
ad salutem. uel ad ostendendum quod non est aliu d digni us sacr ificium
imo est super omneß hostias. vnde eucharisti a bona gratia uel de eucharisti a
dator gratie interpretat ur . dicitur etiam uiaticum quia sicut filijs israel
a tr ansitu maris rubri non defecit manna done c
15uenirent in terram promissioniß. ut fidelib us renatis per
baptismum rubr i catum et sanctificatum sangu ine xrist i non defi-
ciet eucharist i a done c ueniet finiß seculi ne c deficiet
tunc. sed deficere dicitur quia de cetero non sumet ur sub specie
sed uidebim us deum facie ad faciem. Sequit ur p ost qu a m cena -
20 tum est facta consecratione panis. / sequit ur consecratio
uini. S ed querit ur quare tr ia addunt ur ibi que non sunt in evangeli o questio
.scilicet. et eleuatis oculis in celum ad te deum patrem sum -
mo omnipotentem gratiaß agens benedixit deditque
discipuliß suis. preterea in evangeli o non habet ur eterni ne c hoc .scilicet.
25misterium. / ad quod dicim us . quod apostoli hoc apposuerunt. ßolutio
Non enim omnia ßcr ipta sunt in evangeli o. quod patet etiam per id quod
dicitur in epistola ad galatas. deinde uisus est plus quam qu in-
gentis fratrib us simul. hoc non est scr iptum in evangeli o. et tamen ue-
rum est. Nimis enim esset prolixum evangeliu m si omnia apponeren-
30t ur . Fiunt tres consecrationes cum ßigno cr ucis. quia ui r -
tute cr ucis et uerborum fit tr ansubstantiatio nat ur arum. hec sunt
uerba. hi c est calix noui uel eterni et eterni testamen ti. mi-
sterium fidei. noui dicit· quia nos innouat in fide eterni .
eterni quia non est lex noua tr ansitoria. misterium fi -
35 dei dicit· quia non est fideß nis i de occultiß. vn de fides non habet
meritum cu i humana ratio prebet experimentum. Jdeo habet sacer -
doß sangu inem quo potes t aspergere celestia et terrestr ia. ßed quia
nichi l facit nis i auctoritate xpisti· sequit ur . vnde et memor es
domine nos serui tui sed plebs tua et cetera. et bene dicit
40 memores quia omnia hec offerunt ur in memoria passi-
onis xpisti ihesu. Sequit ur offerim us tue magista -
ti de tuis donis qu o ad fruct us terre. et datis · qu o
ad fruct us arborum .idest. qu o ad uinum. Sequit ur hostiam
sanctam .idest. sanctificantem nos qu o ad cogitationes
45 puram .idest. purificantem quo ad locutiones
et immaculatam · quo ad operationes. / facit autem sacer -
dos .v. cruces in memoriam .v. plagarum domini
Zitiervorschlag: Guillelmus Autissiodorensis, Summa de officiis ecclesiasticis, transcr. P1 (Paris, Bibliothèque Nationale, Ms. lat. 14145), fol. 45r. Ed. Franz Fischer, online (2007-2013): guillelmus.uni-koeln.de/tp1/tp1_45r