Tract. III, Cap. 9

 

 

 

 

Cambrai-Fassung

Inhaltsverzeichnis | Volltext

Blättern:

<< | < |

| > | >>

 

 

Tractatus III, Caput 9

 

 

 

De die natiuitatis domini

 

De triplici die domini

Est autem triplex dies domini: Dies natiuitatis, dies resurrectionis, dies eternitatis.

 

ius

Dies natiuitatis, quando claritas domini circumfulsit pastores custodientes uigilias noctis super gregem suum, lucas ii circa principium, primo illuminat deus bobos pastores et per illos subditos. De tali die dicit salomon in ecclesiaste i circa principium: Oritur sol et occidit. Christus enim, qui est sol iusticie, malachias iii circa finem, et natus est et passus est.

 

iius

Dies resurrectionis, de qua dicitur in psalmo cxuii Confitemini iiii: Hec dies quam fecit dominus. In hac die illuminauit apostolos et per apostolos totum mundum.

 

iiius

Dies uero eternitatis est, ad quem duxit suos in die ascensionis, de quo michee u circa principium: Egressus eius ab inicio a diebus eternitatis.

 

 

Officium matutinale in natali est de natiuitate domini et sunt omnia plana excepto secundo responsorio, quod iam exposuimus, et tercio, quod est: Descendit de celis missus ab arce patris, introiuit per aurem uirginis, id est per fidem, que est ex auditu, ad romanos x post medium, cum beata uirgo dixit, lucas i circa medium: Ecce ancilla domini fiat mihi secundum uerbum tuum; unde in cantici uo ante medium: Pessulum hostii mei aperui dilecto meo at ille iam declinauerat. Per hostium intelligitur desiderium, per pessulum accipe discretionem. Et beata uirgo discrete consensit, unde cogitabat, qualis esset illa salutatio, lucas i ante medium. At ille iam declinauerat, id est iam se humiliauerat per incarnationem. Introiuit ergo | per aurem uirginis in regionem nostram, id est in mundum, secundum unam expositionem, et exiuit per auream portam, id est per caritatem, sicut quidam exponunt. Ex caritate enim exiuit de mundo, quia ex caritate passus est. Sed huic expositioni non concordat uersus sequens: Tanquam sponsus procedens de thalamo suo. Propter hoc aliter potest exponi: Introiuit in regionem nostram, id est in humanam naturam. Indutus stolam purpuream, id est humanam naturam caritate ignitam. Et exiuit nascendo per auream portam, id est per portam clausa, ut dicitur in ecclesia parisiense in circumcisione in circumcisione in eodem responsorio paucis uerbis mutatis. Fuit enim beata uirgo porta aurea per caritatem, et porta clausa per uirginitatem, de qua porta habetur in ezechiel xliiii in principio: Porta hec clausa erit et non aperietur.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

fol. 139va

 

In nocturnali officio leguntur tria euangelia, ut probet ecclesia, quod intendit astruere. Intendit enim astruere utramque natiuitatem christi, scilicet eternam et corporalem, unde legit tria euangelia, ut in ore duorum uel trium testium stet omne uerbum, deuteronomium xix circa finem, mattheus xuiii circa medium. Legit enim de ysaia et de sermonibus beati augustini et aliorum sanctorum, in quibus sunt testimonia de utraque natiuitate christi. Legit etiam quartum euangelium de genealogia christi, scilicet: Liber generationis iesu christi et cetera, mattheus i in principio, hac ratione, ut ostendat christum esse illum, qui promissus fuit abrahe et dauid. Et postea cantat: Te deum laudamus, ad gratiarum actionem de omnibus precedentibus in nocturno officio.

 

De prima missa

Postea cantatur prima missa. Cantatur enim tres misse in natali domini, quia natiuitas domini patres, qui fuerunt ante legem, saluauit, et illos, qui fuerunt sub lege, et illos, qui sunt in tempore gratie; unde et qui preibant et qui sequebantur, clamabant osanna, mattheus xxi circa principium. Cantatur autem prima missa de nocte, quia patres, qui fuerunt ante legem non habuerunt aliquam legem scriptam uel prophetiam, qua illuminarentur. Ad litteram etiam cantatur missa de nocte, quia christus natus est de nocte, ut habetur in libro sapientie xuiii circa medium: Dum medium silentium et cetera, et in iio luce circa principium. Legitur autem in duabus primis missis prophetia ante epistolam, que est de nouo testamento, ut sit basis sub columpna. Vtrumque enim testamentum prohibet testimonium de utraque natiuitate christi; unde cherubin mutuo respiciebant se uersus uultibus in prepiciatorium, exodus xxu ante medium, id est in christum, qui est prepiciatio nostra, ia iohannis ii circa principium. Non repetitur autem prima missa, qui principaliter est de eterna generatione, licet aliqua sint ibi de temporali. Huic misse continuantur laudes matutine, quia totum est unum officium, quod debet cantari.

 

De secunda missa

Secunda missa cantatur diluculo, quia patres, qui fuerunt sub lege, aliquam illuminationem habuerunt; unde dicitur: Lux fulge|bit. Et hec missa, quia promittit futurum, postquam cantatur missa de ueritate exibita, non repetitur.

 

 

fol. 139vb

De tercia missa

Tercia missa, silicet puer natus est nobis, cantatur enim clara die, est de ueritate exhibita; unde prouerbia xxuii circa finem: Aperta sunt prata et apparuerunt herbe et cetera. Et quia ueritas semper stat, repetitur hec missa; unde in multis ecclesiis non legitur prophetia ante epistolam, quia omnia reuelata sunt. Et quod hec missa, lux fulgebit et cetera, repetitur in uigilia epiphanie, hoc non est propter apparitionem natiuitatis, sed propter alias apparitiones.

 

 

 

Cambrai, Bibliothèque Municipale, Ms. 259 A,
fol. 130ra-152va