Tract. III, Cap. 10

 

 

 

 

Cambrai-Fassung

Inhaltsverzeichnis | Volltext

Blättern:

<< | < |

| > | >>

 

 

Tractatus III, Caput 10

 

 

 

De festo beati stephani et beati iohannis euangeliste

 

 

Post festum natalis domini celebratur immediate festum de passione beati stephani. Et quare, unde hoc, cum passus sit in die, qua celebratur eius inuentio. Et inuentus sit corpus eius in die, qua celebratur eius passio. Sed huius mutationis triplex est ratio:

 

ia

Prima est, quia festum de morte dignius est quam festum de inuentione, et propter hoc digniori loco ponitur.

 

iia

Secunda ratio et melior est, quia mors sanctorum est natale spirituale eorum, mortem, et quia mortem, quam saluator dignatus est pati, hanc beatus stephanus primus reddidit saluatori, propter hoc festum de natiuitate eius spirituali ponitur immediate post festum natalis domini; unde cantat ecclesia: Heri natus est christus in terris, ut hodie stephanus nasceretur in celis.

 

iiia

Tercia ratio est, quia, ut dictum est, mors sanctorum est natale eorum, et preciosissima mors sanctorum est per martirium. Ergo preciosissima natiuitas est per martyrium.

 

De triplici martirio

Est autem triplex genus martyrii:

 

i

Vnum excellentissimum, quod est uoluntate et opere, ut in beato stephano.

 

ii

Aliud minus excellens, uoluntate et non opere, ut in beato iohanne, qui in feruentis olei dolio missus fuit, tamen illesus exiuit.

 

iii

Tercium item minus excellens, opere et non uoluntate, ut in innocentibus.

 

 

Et propter hoc sic ordinantur ab ecclesia.

 

festo innocentium

i

Sed de festo innocentium tria queruntur: Primum est, quare celebretur ante epiphaniam, cum constet, quod post apparitionem stelle occisi sunt.

 

ii

Secundum est, quare in festo illorum subticet ecclesia cantica leticie ut te deum laudamus et gloria in excelsis et alleluia.

 

iii

Tercium, quare ecclesia sollempnizet de ipsis, cum ipsi non habuerunt propositum patiendi.

 

Solutio

Ad primum soluitur, quod herodes uidens, quod illusus esset a magis, mattheus ii post medium, uoluit interficere pueros, sed impeditus fuit, quia oportuit eum ire romam et respondere coram cesare duobus filiis suis, aristobolo et alexandro. Et in eundo et redeundo magnum tempus elapsum est, ita quod anno reuoluto quarto die a natali domini occidit pueros; unde festum istud bene celebratur loco suo.

 

Solutio

Ad secundum dicunt quidam, quod cantica leticie subticentur in festo innocentium, quia ipsi descenderunt ad inferos. Nondum enim erat aperta ianua. Sed hec ratio non est sufficiens, quia eadem ratione debent subticeri in festo decollationis beati iohannis baptiste.

 

Solutio

Propter hoc aliam | rationem assignamus, dicentes, quod in illo festo luget ecclesia, et propter hoc subticet cantica leticie.

fol. 140ra

 

Recolit enim illam prophetiam ieremie xxxi ante medium: Vox in rama audita est, ploratus et ululatus Rachel plorat filios suos, et noluit consolari, quia non sunt. Ad litteram autem intelligitur hec auctoritas de beniamitis, qui plorauerunt fratres suos interfectos, ut habetur in libro iudicum xx circa finem.

 

 

Allegorice autem intelligitur de morte innocentium et significat rachel ecclesiam, que plorat tria genera filiorum.

 

i

Plorat enim martyres sibi subtractos, et de hiis non uult consolari respectu presentis, sed respectu futuri.

 

ii

Plorat etiam lapsos in martyrio.

 

iii

Plorat etiam illos, qui prope erant ad credendum et non crediderunt, et de istis duobus generibus non uult consolari, quia non sunt, id est iam perierunt.

 

Alia ratio

Vel potest dici, quod in festo innocentium subticentur cantica leticie, quia ibi non fuit uictoria.

 

 

Solebant enim in ueteri testamento post uictoriam facere cantica; unde, quia ezechias rex non fecit canticum domino post uictoriam, quam dedit ei dominus de sennacherib, ut ysaias xxxuii circa finem, egrotauit usque ad mortem, et dictum est ei: Dispone domui tue, quia tu morieris et non uiues, ut ysaias xxxuiii circa principium.

 

 

In octauis tamen cantantur cantica leticie, quia octaue significant resurrectionem, in qua erit perfecta leticia.

 

Questio

Sed quare, cum dicatur in festo innocentium laus tibi deus, cui alleluia equipollet, quare non dicitur alleluia.

 

Solutio

Solutio ad hoc est, quod alleluia preter significationem, quam habet a componentibus, significat angelicam leticiam.

 

Questio

Tercium, quod queritur, est, quare sollempnizat ecclesia de innocentibus, si, quia mortui sunt pro christo, eadem ratione si aliquis tyrannus in odium christi occidat multos pueros, debet ecclesia sollempnizare de ipsis.

 

Solutio

Et solutio ad hoc est, quod ecclesia sollempnizat de innocentibus triplici ratione:

 

i

Prima est, quia in eis querebatur christus.

 

ii

Secunda est, quia in eis celabatur diabolo et herodi, unde in eis quodammodo abscondebatur et occasione eorum quodammodo euasit mortem.

 

iii

Tercia est, quia etsi non loquendo, tamen moriendo confessi sunt inuidiam herodis et iudeorum contra christum.

 

 

 

Cambrai, Bibliothèque Municipale, Ms. 259 A,
fol. 130ra-152va