III,103. Septima
dominica
1
1.
Septima dominica incipit ecclesia parabolas salomonis. Post festum enim trinitatis legitur liber regum. Quando enim
2
similitudinem habet homo trinitatis
3
, fit rex et
sacerdos
4
. Vnde proponuntur ei exempla et de regibus et de
5
sacerdotibus, sicut dictum est. Postea uero
6
secuntur libri doctrinales. Plus enim monent
7
facta quam dicta
8
a
; in
9
actibus: "cepit ihesus facere et docere
b
".
2. Et sic ordinantur libri ad se inuicem, ut precedant libri exemplares regum et paralipomenon, et sequntur libri doctrinales
10
salomonis; que doctrina est refectio
11
spiritualis, de qua
12
habetur in euangelio huius septime dominice.
3. Et quia huic doctrine respondere debemus bonis operibus, incipit introitus: "omnes gentes plaudite manibus
c
", et inuitat nos
13
apostolus
14
in
epistola
ad
hoc
15
, ut respondeamus illi doctrine seruiendo deo: "humanum dico propter infirmitatem
d
" et
cetera
16
.
4.
Sequitur
17
responsorium: "beata gens, cuius est
dominus
deus
18
e
", id est, que deum habet pro domino ei soli seruiendo, id est, que respondet.
5. Et sequitur uersus: "uerbo
domini
f
", id est
19
doctrina domini, "celi
g
", id est maiores
h
, "firmati
sunt
i
".
6. Et sequitur alleluia: "attendite, popule meus, legem meam
j
". Lex est
20
illa
refectio
21
.
7. Et ostenditur illa refectio in euangelio: "cum
turba
plurima
k
" et cetera. "Quidam de longe uenerunt
l
", scilicet illi qui de peccatis enormibus redierunt et penituerunt. Qui in peccato mortali est, non habet, quid manducet
22
. Erant autem "quatuor
milia
m
" habentes quatuor uirtutes cardinales
n
"et
comederunt et saturati sunt
o
", quia lex dei satiat, et remanserunt "septem
sporte
p
", id est
predicatores
23
habentes septem dona spiritus sancti et reficientes alios.
8. Quia uero homo habens
24
doctrinam uidet, in quanto periculo sit constitutus, uidet enim se esse
25
in fornace babilonis, petit se liberari et utitur hac
26
uoce trium puerorum, sicut habetur
27
in daniele, |
in
offertorio
28
: "sicut in holocaustum arietum et taurorum sic fiat sacrificium
29
q
" et cetera.
9.
In
30
communione uero petit liberari cito: "inclina
aurem
31
tuam, accelera
32
r
" et cetera
33
A
.
Lesarten
1
Septima
dominica: om
P2, T
2
enim: ii P2
; ad add
T
3
habet
trinitatis: trinitatis habet homo P2
; trinitatis homo T
4
et
sacerdos: om
P2
5
de: T
;
om
P1, P2
6
uero: om
P2
7
monent: T
; mouent P1, P2
8
dicta: om
P2
9
in: om
P2, T
10
doctrinales: ante parciales ill
T
11
refectio: est add
T
12
qua: hac T
13
nos: no ante add
P1
14
apostolus: beatus paulus P2, T
15
in
epistola
ad
hoc: ad hoc in epistola P2, T
16
et
cetera: om
P2, T
17
Sequitur: unde ante add
P2, T
18
est
dominus
deus: dominus deus est P2
19
id est: ante et cetera P1
20
est: om
P2
21
illa
refectio: refectio illa T
22
manducet: manducent P2
23
id est ... predicatores: predicatores scilicet P2, T
24
habens: habentes P2
25
esse: ante s exp
P2
26
hac: om
P2, T
27
habetur: ante dictum est ill
T
28
in
offertorio: om
P2, T
29
sacrificium: om
P2, T
30
In: que P2
31
aurem: aurem add
T
32
accelera: ut eruas me add
P2, T
33
cetera: om
P2, T
Quellen
a
Plus ... dicta: cf Augustinus, Sermones nouissimi 18D,11 (ed Dolbeau, p. 218,6); cf Iulianus Aeclanensis, Expositio libri Iob II,1-3 (CCSL 88, p 8); cf Thomas de Aquino, Super Euangelium Iohannis reportatio 13,3,1781 (ed Marietti, p 333); cf Henerik Kocher, Dicionário de Expressões e Frases Latinas, F1,183: Facta plus valent quam dicta.; cf Thesaurus proverbiorum, s.v. "Tun", Nr. 2
b
cepit ... docere: Act 1,1
c
omnes ... manibus: AMS 179 (Hesbert, p 180sq: R B K S)
d
humanum ... infirmitatem: Rom 6,19
e
beata ... deus: AMS 179 (Hesbert, p 181: K S)
f
uerbo
domini: AMS 179 (Hesbert, p 181: K S)
g
celi: AMS 179 (Hesbert, p 181: K S)
h
celi ... maiores: cf Thomas de Aquino, Super Ad Hebraeos reportatio, 1,5,70d (ed. Marietti, vol. 2, 352)
i
firmati
sunt: AMS 179 (Hesbert, p 181: K S)
j
attendite ... meam: AMS 199a (Hesbert, p 199: C)
k
cum
turba
plurima: Marc 8,1
l
Quidam ... uenerunt: Marc 8,3
m
quatuor
milia: Marc 8,9
n
quatuor ... cardinales: cf Hrabanus Maurus, Comment. in Mattheum V,15 (PL 107,985C)
o
et
comederunt ... sunt: Marc 8,8
p
septem
sporte: Marc 8,8
q
sicut ... sacrificium: AMS 179 (Hesbert, p 180sq: R B K S); Dan 3,40
r
inclina ... accelera: AMS 179 (Hesbert, p 180sq: R B K S)
Rezeption
A
Septima ... cetera: Durandus, Rationale VI,cxxi,3sq,18-56 (CCCM 140A, p 552sq)
