Paris, BnF, Ms. lat. 14145, fol. 49ra
occulto et intimo patr is. Sequit ur intr oiuit per aurem ui rgi -nis .idest. per fidem que est ex auditu. romanorum .xi. Quando enim au-
diuit nuntium celestem dicentem Aue Mari a· cogitaui t
5que esset ista salutatio. et quesiuit modum credens quod
sic esset. vnde cum angelus dixit spirituc sanctus et cetera spiritui sancto
acqu ieuit. vn de in canticis . pessulum hostij mei aperui di-
lecto. hostium est desiderium. pessulum uero discretio
quasi diceret per discretionem aperui dilecto meo desiderium
10meum cum audito hoc dixit ecce ancilla domini. Non sicut
eua que fregit pessulum quando uoluit esse sicut deus. jt a
dixi. at ipse iam declinauerat .idest. iam se humilia-
uerat factus homo in regionem nostram .idest. in mundum
secundum qu osdam et exiuit per auream portam de mundo .idest. per carita tem
15quia per crucem. Maiorem enim caritatem nemo habet
et cetera. Sed secundum hoc uersus non competit. tamqu a m sponsus et
cetera. idem responsorium cantat ur in ci rcumcisione quib us dam mu-
tatis in qu o dicitur Jntroiuit in uterum uirginis et exiuit
per portam clausam . vnde sic erit intelligendum .idest.
20in regionem nostram per portam auream ui rginis que
tota fuit aurea propter caritatem. vnde ezechiel. clau-
sa erit pr incipi .idest. ad honorem pr incipis. Sequit ur lux
et decus . quia facit germinare mundum et fecundare
et fructum facere. omnia alia patent. Jn noct ur nali officio tr ia euangelia legunt ur et p ost ea
generatio xpisti. tr ia legunt ur euangelia et tres misse
cantant ur . ut habeat ecclesi a quod intendit. Jntendit enim
ostendere utramque naturam in xpisto et propter hoc legunt ur
lectiones in qu ib us augustin us et alij sancti inducunt infi-
30nitas**** auctoritates ad hoc ab eis qui fuerunt
ante legem sub lege et post legem ut in ore duorum
uel tr ium testium stet omne uerbum. Evangeliu m uero in quo
expr imit ur eius generatio. legit ur propter hoc ut osten-
dat ur ipsum esse de generatione eorum patrum qu ib us facta est pro -
35missio sicut de dauid et abraham. de dauid in psalm o. de fruc-
tu uentr is tui ponam et cetera. et prim o paralipomenon . cum dormi-
eris cum fratrib us tuis suscitabo semen tuum p ost te. A-
brahe uero genesis .xv. Jn semine tuo benedicet ur
omnes gentes. et ideo dicit in pr incipio filiij dauid filij a-
40braham. quia illis specialiter facta est promissio et sic os-
tendit ur quod ipse erat messias promissus in lege
et prophetis. descendit autem usque ad ioseph et idem est ac
si usque ad beatam ui rginem processisset. tr ib us enim non promis-
cebat ur tr ibui et genealogie non solent distingui
45nis i per mares. / p ost ea cantat ur te deum laudam us in
gratiarum actionem omnium antecedentium. de tr ib us missis.
Jn die autem ista cantant ur tres misse ad ostendendum
quod natiuitas xpisti saluauit patres ante legem sub-
lege p ost legem. / pr ima cantat ur de nocte ad osten-
50dendum quod illi qu i fuerunt ante legem non fuerunt illumina-
ti aliqu a lege. et alia de causa quia .scilicet. dominus de nocte
nat us est sicut dicit lucaß. vnde sapientie .xviii. dum
Paris, BnF, Ms. lat. 14145, fol. 49rb
medium silentium tenerent omnia et cetera. hoc ad litteram exponit urde natiuitate xpisti. / Secunda missa cantat ur diluculo
ad ostendendum quod sancti patr es .scilicet. sub lege aliqu a ntu-
lam cognitionem habuerunt de deo etsi non tantam qu a ntam
5nos habem us . / et ideo incipit a promissione que facta est
in ueteri lege. lux fulgebit et cetera. / et notandum quod ista
missa que cantat ur ante laudes matutinales. et la-
udes matutinales terminant ur una oratione. ad
ostendendum quod illud totum officium idem indicat na-
10tiuitatem .scilicet. eternam et temporalem. vn de prima missa incipit
dominus dixit ad me filius. meus. et cetera. hoc tantum de genera-
tione eterna intelligitur. Qu od uero sequit ur ego hodie ge -
nui te de utr aque· versus de temporali. Quare fremu -
erunt gentes et cetera. quasi. diceret. pro nichilo. cum xpistuc deus et homo
15sit. Responsorium. de eterna in quo dicit dominus pater. ego tecum
pr incipium . vn de et idem quod ostendit ur in die ui rtutis tue .idest.
in die resurrectio nis. seu in splendorib us sanctorum omnium . et dicit
splendorib us pluraliter propter diuersos effectus ex utero .idest.
ex intima bonitate mea. ante luciferum genui
20 te .idest. ante omnes creat ur as ab eterno. epistola uero et evangeliu m
de temporali vn de in epistola dicitur. ex semine dauid secundum carnem.
Jn evangeli o exiit edictum a cesare augusto et cetera. Ante
epistolam uero prophetia legit ur ut basis sit sub colump-
na ut certi us sit testimonium quod deus homo sit et in hoc uerum
25 est quod ali us est qu i seminat et ali us qui metit. / Semi-
nauerunt antiqu i patres. et apostoli intr oierunt in labores
eorum. / et ideo dicitur in simbolo quod passus est et sepult us et
resurrexit tercia die secundum script ur as .idest. eo mod o et or-
dine et eo tempore quo predictum est in scr ipt ur is ita dicit
30 Radulphus super leuiticum. hoc idem ostendit ur per duo che-
rubim ipsa respitientia se mutuo respici-
unt tum in propiciatorium .idest. xpistum quia duo testamen -
ta in se concordantia xpistum adnunciant. / Secunda
non repetit ur quia cum res habet ur cessat promissio. / tercia
35uero repetit ur quia ueritas stat. / tamen secunda dicitur in uigi-
lia epiphanie propter aliqu a m causam. propter manifesta-
tionem stelle. vnde non intelligitur lux fulgebit
de luce natiuitatis tunc· sed de luce stelle ma-
gorum. / tercia uero dicitur de clara die quia uelum templi
40scissum est Ma t teus. et prouerbia. aperta sunt pr ata et apparu-
erunt herbe uirentes. epistola uero et evangeliu m locuntur de eterna
generatione. vnde in epistola dicit fili us meus es tu. et de
temporali habet ur ibi. Multipharie et cetera. Jn evangeli o uero de eter -
na Jn pr incipio creat ur arum erat uerbum cetera patent.
45 Post natiuitatem domini sequit ur de beato stephano de festo de festo sancti stephani
beati stephani. et uidet ur quod hoc non deberet esse ut in illa die
celebraret ur festum de morte ipsi us . quia non tunc
mortu us est. sed in festo illo quod sit de immutatione inuentione
corporis sui. / Ad hoc dicitur a qu ib us dam quod est propter dignita-
50tem. digni us enim est illud festum quod est de morte
qu a m aliud. et ideo p ost natiuitatem domini positum est festum
Zitiervorschlag: Guillelmus Autissiodorensis, Summa de officiis ecclesiasticis, transcr. P1 (Paris, Bibliothèque Nationale, Ms. lat. 14145), fol. 49r. Ed. Franz Fischer, online (2007-2013): guillelmus.uni-koeln.de/tp1/tp1_49r