Tract. III, Cap. 8

Inhaltsverzeichnis | Volltext

Blättern:

<< | < |

| > | >>

III,8. De uigilia natalis domini 1

1. Sequitur de officio uigilie natiuitatis domini, quod tale est 2 duabus de causis: prima est, quia 3 ecclesia inuitat filios suos, ut parati sint ad suscipiendum dominum. Vnde in nocturnali officio sic dicit 4 : "sanctificamini filii israel a ", id est uiri spirituales, qui uidetis 5 deum per fidem, id est: "parati estote, ut intersitis ad nuptias b   A ". Fecit enim dominus in natiuitate sua prandium 6 maximum omnibus hominibus 7 , sicut legitur 8 in mateo 9   c . Et in 10 ester legitur, quod 11 assuerus, qui beatitudo interpretatur, id est christus, fecit m|agnas nupcias in desponsatione hester d , id est ecclesie. Hee sunt nuptie 12 , unde quilibet homo potest comedere 13 , quia filius 14 dei factus est homo, ut homo fieret filius dei. Tale conuiuium ante 15 non fuit auditum. De tali conuiuio non gustant, qui non 16 habent uestem nuptialem. Vnde in matheo 17 : " quomodo huc intrasti e " et cetera 18 . Hanc 19 uestem non habent, qui sunt in peccato mortali, immo 20 uestem diaboli.

2. Secunda causa, quare 21 ecclesia monet filios suos, est 22 , quia si de manna moyses predixit 23 in die precedenti, quando dominus debebat mittere 24 manna: "uespere scietis, quod 25 dominus eduxerit uos de terra egipti, et mane uidebitis gloriam eius f ", si sic, inquam, de manna corporali predictum est, multo fortius de manna spirituali debet predici. Christus est 26 manna uerum 27 , panis, qui de celo descendit sicut ros in rosam non corrumpendo, sed totum mundum innouando. Vnde et in officio misse dicitur: "hodie scietis, quia 28 ueniet dominus 29   g ".

3. Item notandum, quod manna habebat saporem simile cum melle. Ita christus 30 duo habuit in se: humanitatem et diuinitatem 31 . Humanitas per similam, diuinitas 32 per mel 33 intelligitur. Vnde in secundo responsorio in die ipsius 34 natiuitatis dicitur: "hodie nobis h " et cetera. Et post: "hodie per totum mundum melliflui facti sunt celi 35   i ", id est 36 totus mundus mellificatus est uel 37 dulcoratus B , "et mane uidebitis gloriam eius j ". Hec ultima pars de exodo sumpta est, sed 38 prima pars non est sumpta de aliquo libro C .

4. Notandum 39 est, quod tres fecit dies 40 christus sibi 41 : diem natiuitatis, scilicet quando apparuit pastoribus uigilantibus supra 42 gregem suum 43 . Huiusmodi enim prelatis apparet dominus, qui uigilant supra 44 gregem suum 45 . De hoc die 46 ecclesiastes 47 : "oritur 48 sol" in natiuitate 49 "et occidit k " in morte 50 . Secundus dies est 51 resurrectionis, quando post resurrexionem apparuit discipulis suis. Tercius dies eternitatis 52 , in quam diem duxit suos in die ascensionis. De his tribus 53 dicit dominus in euangelio: "abraham exultauit, ut uideret diem meum. Vidit et gauisus est l ".

5. "Et mane uidebitis 54   m ", id est in aduentu gratie, uel "mane" ad litteram D , quia in illa 55 die citius illabitur cordibus hominum quam in aliis, sicut credimus. Aliter enim non bene celebrat homo diem natiuitatis, nisi christus nascatur in corde eius.

6. Et propter hoc dicitur in euangelio 56 matthei i: "cum esset desponsata mater ihesu 57   n " et cetera, in quo dicitur: "ipse enim saluum faciet populum suum a peccatis eorum o ".

7. Modo habentur due rationes, quare monet ecclesia "estote parati, sanctificamini, ut intretis ad nuptias p ", quia non erit in cena, qui eicietur a nuptiis E . Ideo precipit, ut homo se sanctificet.

Lesarten
1 De uigilia natalis domini: om P2, T
2 tale est: est tale P2, T
3 quia: quod P2, T
4 officio sic dicit: e sic dicit officio corr T
5 uidetis: uidebant P2
6 prandium: premium T
7 hominibus: om P2
8 legitur: dicitur P2, T
9 mateo: P2, T ; marco P1
10 in: P2, T ; om P1
11 quod: ante id est P1
12 nuptie: P2 ; om P1, T
13 comedere: commendare T
14 filius: filiuus T
15 ante: ss T
16 non: codex mutilatus P1
17 matheo: amice add P2, T
18 Et cetera: habens uestem nuptialem P2, T
19 Hanc: huius P2 ; ** T
20 immo: io T
21 quare: P2, T ; quia P1
22 est: P2, T ; et cetera P1
23 moyses predixit: predixit moyses P2, T
24 mittere: eis add P2
25 quod: P2 ; quia P1, T
26 est: enim P2, T
27 uerum: est add P2, T
28 scietis quia: add in margine T
29 dominus: et mane in gloria eius add T
30 Ita christus: P2 ; maxime P1, T ; christus T
31 diuinitatem: deitatem P2, Dur
32 diuinitas: deitas P2, T, Dur
33 mel: T
34 ipsius: om P2, T
35 celi: om P2
36 id est: quasi P2, T
37 uel: et P2, T
38 sed: om P2
39 Notandum: sciendum P2, T
40 fecit dies: dies fecit P2, T
41 sibi: om P2, T
42 supra: super P2, T
43 uigilantibus ... suum: super gregem suum uigilantibus P2, T
44 supra: super P2, T
45 suum: om T
46 die: dicit P2
47 ecclesiastes: i add P2
48 oritur: orietur T
49 in natiuitate: om P2, T
50 morte: monte P2 ; mente T
51 est: dies add P2, T
52 eternitatis: eternitatatis P1 ; ante re expunxit T
53 tribus: diebus add P2, T
54 uidebitis: gloriam eius add P2, T
55 in illa: nulla P2
56 in euangelio: illud ewangelium P2
57 ihesu: maria add P2, T

Quellen
a sanctificamini ... israel: CAO 7594 (Hesbert 4, p 394)
b parati ... nuptias: CAO 7594 (Hesbert 4, p 394)
c mateo: cf Matth 2,10sq; cf Luc 2,13-18
d Et ... hester: Esth 2,18
e quomodo huc intrasti: Matth 22,12
f uespere ... eius: Ex 16,6
g hodie ... dominus: AMS 8 (Hesbert, p 12sq: R B C K S); cf Ex 16,6
h nobis: CAO 6859 )Hesbert 4, p 216)
i hodie ... celi: CAO 6859 (Hesbert 4, p 216)
j et mane ... eius: CAO 6859 (Hesbert 4, p 216); cf Ex 16,7
k oritur ... occidit: Eccle 1,15
l abraham ... est: Ioh 8,56
m Et mane uidebitis: CAO 7594 (Hesbert 4, p 394); cf Ex 16,7
n cum ... ihesu: Matth 1,18
o ipse ... eorum: Matth 1,21
p estote ... nuptias: CAO 7594 (Hesbert 4, p 394)

Rezeption
A ecclesia ... nuptias: Durandus, Rationale VI,xii1,13-17 (CCCM 140A, p 178sq)
B manna ... dulcoratus: Durandus, Rationale VI,xiii,10,118-123 (CCCM 140A, p 183)
C Hec ... libro: Durandus, Rationale VI,xii,1,19sq (CCCM 140A, p 179)
D Et mane ... litteram: Durandus, Rationale VI,xii,1,18sq (CCCM 140A, p 179)
E estote ... nuptiis: Durandus, Rationale VI,xii,1,16-18 (CCCM 140A, p 179)

Zitiervorschlag: Guillelmus Autissiodorensis, Summa de officiis ecclesiasticis, tract. III, cap. 8, hrsg. v. Franz Fischer, Köln 2007-2013, guillelmus.uni-koeln.de/tcrit/tcrit_t3c8

Vergleichsstellen

Transkription P1

>> Folio anzeigen

>> Volltext anzeigen

Cambrai-Fassung

>> Kapitel anzeigen

>> Volltext anzeigen

Handschriftenseiten (Abb.)

B 19v, 20r
Br 276r, 276v
C 72v
D 18v, 19r
G 116r, 116v
M 18r, 18v
O 140v
P1 48v
P2 93r, 93v
S 50r, 50v
T 189r, 189v
Tr 73v, 74r
U 98r