Paris, BnF, Ms. lat. 14145, fol. 50va
profuit nis i appareret. / de tr iplici autem apparitione sollempnizatecclesi a et ideo tr ipliciter nominat ur epiphania .scilicet. theophania bethphania
epiphania dicitur qu antum ad illam apparitionem que facta est per ste-
llam magis. qui dicuntur magi a magnitudine scientie
5per astr onomiam enim cognouerunt quod stella illa non
erat ex constitutis a pr incipio. sed illa de qu a balaam
magister su us prophetauit numeri xxiiii. oriet ur stella
ex iacob et consurget ui rga de israel et ideo moti sunt
ut ductu illi us stelle uenirent in bethleem
10ut adorarent regem natum quem eis prophetauit ba-
laam. vnde epiphania dicitur ab epi quod est supr a et pha-
nos quod est apparitio quia de sursum fuit illa ap-
paritio de celo. obtulerunt autem domino tr ia munera
die .xiii. a natiuitate aurum th us et mirram
15 et per aurum confessi sunt ei us regnum. aurum enim solet
dari regib us in tr ibutum. per th us sacerdocium. ipse enim
fuit rex et sacerdos secundum ordinem melchise-
dech. per mirram confessi sunt ipsum esse uerum hominem
mortalem. Allegorice· per hec tres partes philo-
20sophie sign ificam us natur alem moralem rationalem qu as
debem us offerre deo. per mirram moralem que uermeß
abigit carnis mundicia medicina. per aurum caritas per
thus humilitas. hec sunt per que deo et angelis fim us similes
que deus uult sibi offerri a nobis in bethleem que
25interpretat ur dom us panis .idest. in ecclesi a ub i est panis angelorum
questio alibi non. Solet autem queri qu omod o tam cito uenerunt. et
dicit ysidor us quod ante natiuitatem stella apparuit
ut possent ibi esse in tempore oportuno. Jeronim us uero dicit
quod uenerunt in dromedaríìs qu i uelocissime cur-
30runt. vn de dicunt ur a dromos quod est curs us et ares quod est
ui rt us . / Secunda apparitio fuit in baptismo eadem die
annis multis reuolutis .xiii. die .xxx. anni. vn de
lucas et ipse ihesuc erat incipiens qu a si annorum .xxxta.
et ideo dicitur theophania a theos quod est deuß et phanos
35quod est apparitio. quia ibi tota trinitas apparuit
pater in uoce. fili us in carne. spirituc in columba. et dixit
pater. ipsum audite. quasi dicat. ego sum testis· quod hi c est ille
qui promissus est in lege deuteronomii .xviii. ubi dicit
moyses. prophetam de gente tua et de fratrib us tuis su-
40scitabit tib i ipsum audies tamqu a m me. et cetera. et post.
Qu i autem uerba ei us que loquet ur in nomine meo audire no-
luerit· ego ultor existam. / Tercia apparitio fuit
eadem die anno reuoluto quando manifestauit se esse
deum per mutationem aque in uinum. hoc fuit pr imum mi-
45raculum apertum quod fecit deus. uel pr imum quod fecit in
cana galilee. et ideo dicitur bethphania a beth quod
est dom us et phanos quod est apparitio. quia ista apparitio
facta fuit in domo in nuptíìs. de hiß tr ib us appari-
tionib us · est sollempnitas in die ista. de manifesta-
50tione in nuptíìs fit tamen mentio in illa antiphona
occ ur runt magi in fine et ex aqu a facto uino letant ur
Paris, BnF, Ms. lat. 14145, fol. 50vb
conuiue alleluia. de baptismo in tr ib us pr imis Responsoríìs. primu m est ho-die in iordane et cetera. omnia alia sunt de apparitione
que facta fuit magis. / Qu ia enim non posset ecclesia perfecte
de tr ib us sollempnizare in una die. de illa plene ex-
5sequit ur . et de alíìs aliqu id admiscet ut notet quod tres
fuerunt in illa die apparitiones. ne c dicitur in illa die
inuitatorium propter tres causas / pr ima est quia ecclesi a ostendit
quod ecclesi a de gentib us in primicijs suis uenit ad dominum
non uocata per predicationem aliqu am. sed sola stella
10duce ut sic incutiat ur erubescentia eis qu i non cre-
dunt et qui tarde credunt cum multos habeant predica-
tores. / Secunda causa est ne uideam ur imitari herodem
in inuitatione fraudulenta cum dixit magis.
Jte et interrogate diligenter et cetera. ideo supersedet ecclesi a
15hodie ab inuitatorio sicut in die parasceues ab
aue et a pacis osculo ne uideam ur imitari iudam
qu i osculo tradidit dicens aue rabi. / Tercia causa est quia
ipsa eos nos inuitat .scilicet. stella per qu a m sign ificat ur fides
que ducit nos ad domum et que illuminat nos in nocte hui us
20seculi. et licet non dicat ur inuitatorium tamen psalm us dicitur
inuitatori us . venite exultem us domino . et dicitur in tercio
noct ur no. et vii. loco ad ostendendum quod in tercio temporiß
gratie .scilicet. sufficienter inuitata est ecclesi a. de gentib us . nulluß
potes t se excusare quia in omnem terram exiuit son us . et quia
25tercio tempore gratie data est uniformis gratia in pleni-
tudine. legunt ur autem lectiones de ysaia. quia loquit ur -
qu it ur de natiuitate domini de qua siue de cui us appa-
ritione est festum istud. / p ost lectiones et Responso-
30ria cantat ur genealogia xpisti de luca in festo
hoc. et in natiuitate domini tantum dicitur genealogia.
quia sicut dictum est hoc festum de natiuitate est
et ib i habet ur de natiuitate domini. / notandum quod matheus
enumerat generationem illam incipiens ab abra-
35ham descendendo usque ad ioseph uirum marie
de qu a nat us est et cetera. ostendens per hoc quod a summo ce-
lo fuit egressio ei us . similiter ysaie .xi. dona spirituc sancti
ultimo ponens timorem dicens. et requ iescet
super eum spirituc sapientie et cetera. et ad ultimum dicit repleuit
40eum spirituc timoris domini. / sed lucas ascendendo quia
p ost baptismum eam enumerat. ne c sistit etiam in abraham
sed usque in adam. et demum procedit per gradus sic qu i
fuit eli qu i fuit et cetera. ostendens quod a baptismo iter est
ad deum. quia per qu osdam gr ad us ui rtutum qu i significant ur
45per patres gradatim ordinatos et tangit filios
secundum legem non secundum nat ur am sic qu i fuit nathan. qu i
fuit dauid. fili us adoptiu us . / omnia Responsoria sunt de
apparitione que facta est magis officium misse de
eodem est. vn de intr oit us talis est. ecce aduenit . et hoc
50dicit ecclesi a qu a si alludens oblationib us regum per h oc aduerbi-
um demonstrandi ecce ostendens manife-
stam apparitionem filij dei
Zitiervorschlag: Guillelmus Autissiodorensis, Summa de officiis ecclesiasticis, transcr. P1 (Paris, Bibliothèque Nationale, Ms. lat. 14145), fol. 50v. Ed. Franz Fischer, online (2007-2013): guillelmus.uni-koeln.de/tp1/tp1_50v