Paris, BnF, Ms. lat. 14145, fol. 73va
signo inuenta fuit crux domini. quo uiso iudasbaptizat us est. et legit ur evangeliu m. simile est regnum celorum the-
sauro abscondito in agro. quia ad litteram inuen -
ta est in agro crux domini. uel allegori ce in agro ecclesi e
5inuenit ur crux xpisti que dicitur thesaur us quia ea eptum
est regnum celorum. qui uidet hunc thesaurum in ecclesi a
uadit et uendit omnia que habet .idest. omnes delecta-
tiones tr ansitorias et emit agrum istum ut sit
de ecclesi a. et legit ur epistola mich i absit gloriari nis i in cr uce
10domini nostri ihesu xpisti. que ita incipit. Confido in
uobis et cetera. de exaltatione sancte cr ucis
Festum autem exaltationis est de eo quod eracli us
exaltauit crucem in ierusalem quam ipse per uicto-
riam abstulit cosdroe. sed cum ueniret in pompa
15 et afferret secum crucem angelus stetit super por-
tam et clausit eam dicens ei. quod dominus ita non intr a -
uit ierusalem. et ille humiliat us est. et sic intr auit et
crucem exaltauit. / Jn hoc autem festo legit ur eadem
epistola. .scilicet. mich i absit gloriari. et evangeliu m in quo habet ur
20cum exaltat us fuero a terra omnia tr aham ad me ipsu m
et cetera. et sicut moyses exaltauit serpentem in
deserto et cetera. Sic autem festum crucis semper cum
festo martirum. quia crux martirium significat.
et ideo in exaltatione sancte crucis legunt ur
25tres lectiones de martirib us . de angelis
Post beatam ui rginem et crucem uenerat ur ecclesi a an -
gelos. et facit festum de angelis. et sunt due
rationes speciales ad hoc. pr ima est quia ministrant
nobis. omnes enim administratorij sunt spirituc propter eos
30qui capiunt hereditatem salutis. sicut habet ur
in epistola ad hebr e os. Secunda ratio est quia pugnant pro
nobis contr a malos angelos. ne c permittunt nos temp-
tari supr a id quod possum us . de hac pugna habet ur
apocalipsis .xii. factum est prelium in celo et cetera. hoc bellum
35maxime erit tempore antixrist i. et in morte marti-
rum fuit. et etiam semper est et eiect us est draco .idest. di-
abol us de celo .idest. de celestib us hominib us . et deiec-
tus est in corda malorum hominum. hui us autem bel-
li princeps est michael. et ideo precipue sit ei
40festum quamuis sit de ultima gerarchia
de inferiori .scilicet. ordine. / Sunt .ix. ordines an -
gelorum angelorum angeli archangeli troni domina-
tiones uirtutes pr incipat us potestateß
cherubin et seraphin. Quamuis enim omnes
45mittant ur vnde dictum est omnes sunt administrato-
rij spirituc et cetera. Jn ysaie .vi. habet ur quod missus est unus
ad eum de seraphin et cetera. tamen raro mitunt ur .
vnde daniel. Milia milium ministrabant ei
et decies centena milia assistebant ei. eorum
Paris, BnF, Ms. lat. 14145, fol. 73vb
uero qu i mittunt ur pr inceps est michael qu i fuit pr incepsecclesie iudorum ut habet ur in daniele. mod o uero xr i stianorum. Jn iudeis
enim fuit aliquando ecclesi a que mod o est est in xrist ianis. Michael uero
interpretat ur qu is ut deus. quasi pauci sunt similes deo. et illos ser-
5uat michael. Gabr iel uero interpretat ur fortitudo dei qu i
adnunciauit aduentum domini per quem diabol us uict us est. Ra-
phael uero medicina dei quia sanauit tobiam et
mittit ur ad sanandum. hec sunt nomina personalia an -
gelorum. Alia sunt ordinum. Ampliora uero inueniunt ur
10personalia in sacr a scr ipt ur a. / prima ergo causa quare festum
est illud pr incipaliter beati micaelis quia est pr inceps ecclesi e
/ Secunda ratio est quia ipsemet fundauit ecclesi am . et consecrauit
altare. vnde dicitur stetit angelus iuxt a aram templi. hoc
fuit in gargano monte. p ost ea uero reuelauit hoc
15omnib us epicopis .scilicet. illi us regionis. ut sic homines ueneran -
tes angelos perueniant ad consortium angelorum. / et
eadem de causa in dieb us dominicis et in festis .ix. lectio-
num .ix. psalmi .ix. lectiones et .ix. Responsoria. cantant ur
ut per cantum istorum perueniam us ad consortium .ix.
20ordinum angelorum. qu orum propr ium est cantare congaudendo
ergo dicit ecclesi a Jn intr oitu Benedicite et cetera. et quia angeli
laudant et nos debem us similiter laudare. vnde sequit ur .
versus. ibi. Benedic anima mea domino. sequit ur epistola de
apocalipsi. Significauit deus que oportet fieri cito et cetera. loquens per
25angelum seruo suo iohanni et cetera. Johannes .vii. ecclesijs que sunt in
asia. per .vii. spirituc quantum ad intelligentiam que ad hunc diem
pertinet· uniuersitas angelorum intelligitur. per .vii. enim di-
es currit uita presens. Sequit ur .Responsorium. Benedicite et
cetera. versus benedic. sicut pr ius. alleluia in conspe ctu angelorum. psallam.
30tib i. dicit ecclesi a quia angeli parati sunt deferre orationes nostras
semper enim respiciunt nos et ascultant. vnde cantica .
Q ue habitas in ortis amici .idest. angeli ascultant
te. bernad us illos compassio .scilicet. bonos angelos. illos.
.scilicet. malos passio inuidie cogit ut semper in nos
35aspiciant. et sequit ur . evangeliu m in quo fit mentio de angelis
de paruulis ibi dicitur. Amen amen dico uobis quia angeli eorum
uident faciem patr is nostri. quod uero parati sunt deferre
orationes nostras ostenditur in offertorio. Stetit an-
geluß iuxta aram templi et cetera. et data sunt ei incensa
40multa .idest. orationes sanctorum accense igne carita tis. et ascen -
dit Fumus aromatum .idest. orationum in conspe ctu domini de
manu angeli. Jn communione applaudit ecclesi a. benedi-
cite sicut pri us . de beato Johanne baptista.
Post angelos celebrat ecclesi a festum precursoris domini
45quia inter natos mulierum non surrexit maior iohanne
baptista. duplicem autem festiuitatem facit ei ecclesi a nati-
uitatis et decollationis. natiuitatis· quia sicut
beata ui rgo sanctificata fuit in utero ita et ipse quod probat ur
per illud quod dicitur impleta est spiritu sancto elisabeth de
Zitiervorschlag: Guillelmus Autissiodorensis, Summa de officiis ecclesiasticis, transcr. P1 (Paris, Bibliothèque Nationale, Ms. lat. 14145), fol. 73v. Ed. Franz Fischer, online (2007-2013): guillelmus.uni-koeln.de/tp1/tp1_73v