Tract. III, Cap. 13

 

 

 

 

Cambrai-Fassung

Inhaltsverzeichnis | Volltext

Blättern:

<< | < |

| > | >>

 

 

Tractatus III, Caput 13

 

 

 

De festo epiphanie

 

 

Sequitur de festo epiphanie, quod est quasi idem cum festo natiuitatis domini. Est einim de apparitione natiuitatis domini. Dicitur autem specialiter apparitio. Specialiter autem uocatur tribus nominibus.

 

im

Dicitur enim epiphania ab epi, quod est supra, propter apparitionem stelle, que apparuit nato domino magis, qui dicuntur magi a magnitudine scientie, per quam cognouerint stellam illam non esse de stellis, que create fuerunt ab inicio mundi, sed esse stellam illam de qua prophetauit balaam magister eorum, in numeris xxiiii circa finem; unde sequentes illam uenerunt in bethleem tercia decima die a natiuitate domini, matheus ii circa principium. Et adorantes dominum obtulerunt ei ad litteram aurum, thus, et mirram. Aurum tanquam regi, thus tanquam deo uel sacerdoti, mirram tanquam mortali.

 

 

Allegorice autem significant illa tria tres partes philosophie, quas debemus deo offere. Moraliter autem, per aurem caritas, per thus deuotio humilitatis, per mirram mundiciam carnis.

 

Questio

Sed solet queri, qua ratione illi magi de remotis partibus orientis po|tuerunt uenire in bethleem in tredecim diebus.

 

fol. 140vb

Iohannes crisostomus

Et ad hoc dicit crisostomus, quod ante natiuitatem apparuit eis stella, et tunc arripuerunt iter.

 

Ieronimus

Ieronimus dicit, quod in tredecim diebus potuerunt uenire, quia uenerunt in dromedariis, que sunt uelocissima animalia, unde dicitur dromedarius a dromos quod est cursus, et ares quod est uirtus.

 

iim

Vocatur etia<m> theophania, a theos quod est deus, quia xiii die tricesimi anni, baptizatus est dominus, et apparuit ibi tota trinitas: Pater in uoce, filius in humanitate, spiritus in columba, mattheus iii in fine.

 

iiim

Dicitur etiam bethamia quod est domus, quia eadem die anno reuoluto, scilicet xiii die tricesimi anni mutauit in domo aquam in uinum, et manifestauit deitatem suam.

 

 

De istis tribus apparitionibus, est festum istud, sicut patet in illa antiphona: Hodie celesti sponso et cetera. Sed de prima apparitione multa dicuntur in officio illius festi, pauca de secunda, scilicet de baptesimo, paucissima de tercia. Sed reseruantur due ultime apparitiones ad sequentes dies.

 

Quare hoc festum non fiat inuitatorium

ia

In nocturnali autem officio non habet inuitatorium festum istud, propter tres causas: Prima est, quia ecclesia de gentibus in primiciis suis, scilicet in magis, uenit ad fidem absque inuitatione uocali. Nullus enim eis predicauit, ut confundantur et erubescant increduli, qui post prelimas inuitationes nolunt uenire ad fidem.

 

iia

Secunda est, quia ea die inuitauit herodes magos fallaci inuitatione dicens: Ite et interrogate diligenter de puero et cetera, mattheus ii ante medium, unde tacemus inuitatorium, ne uideamus imitari herodes, sicut ecclesia in die parasceues non salutat nisi dat osculum, ne uideamus imitari fraudulentam salutationem iude, qui dixit: Aue rabi, mattheus xxui post medium, et osculum proditionis.

 

iiia

Tercia causa est, quia ipsa stella, de qua sepe cantatur in responsoriis et antiphonis, satis inuitat. Tamen in nocturnali officio cantatur psalmus inuitatorius in sexto loco in quibusdam ecclesiis, quia in sexta etate inuitata est per apostolos generaliter ecclesia de gentibus ad fidem. In aliis locis cantatur septimo loco, scilicet in tercio nocturno, quia in tercio tempore, scilicet gratie, et septima etate, que erit cum sexta, inuitata est generaliter ecclesia de gentibus ad fidem.

 

 

Post omnia responsoria cantatur euangelium, luce iii post medium, de genealogia christi, sicut in natiuitate euangelium mathei de genealogia christi. Vtrumque enim festum est de natiuitate domini, sed matheus texit descendendo, matheus i in principio. Intendit enim ostendere descensum filii dei ad nos. Lucas autem, qui statim post baptismum texit christi genealogiam, texit eam ascendendo, ut ostendat, quod per baptismus ascendamus ad deum. Et quia plenarie non potuit cantare ecclesia in die epiphanie de istis tribus apparitionibus, cantat in octauis de baptismo maxime in antiphonis matutinalium laudum, que omnes | sunt de baptesimo, et sunt omnes septimi toni, ut ostendatur effectus baptesimi, per quem datur septiformis gratia spiritus sancti.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

fol. 141ra

 

 

Cambrai, Bibliothèque Municipale, Ms. 259 A,
fol. 130ra-152va